برآوردهای اولیه نشــان میدهد مبلغ فروش تولیدکنندگان تایر در نیمه اول ســال، بالغ بر ۲۷ همت و قیمت تمام شده ۲۴ همت بوده است. البته ذکر این نکته ضروری است که این میزان فعالیت اقتصادی در تمام شرکت های عضو انجمن متوازن نبوده و جور تولید و البته حلاوت ســود، عمدتا توســط برخی شــرکت های پیشــرو صورت پذیرفته و متاسفانه تعدادی از شرکت های تایرســازی در این گستره زمانی اوضاع خوبی نداشــته و با ظرفیت های اسمی خود فاصله معناداری داشــته اند. اما واکنش صنعت تایر در ۶ ماهه دوم سال در برابر فعال شــدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم های سازمان ملل چیست؟ می توان پیشبینی کرد که هزینه های تامین نهاده هــای تولید، تا حدی افزایش یابد که به تبع آن قیمتتمام شــده محصولات نیز رشد محسوسی خواهد داشت.
به باور سعید تقوایی، رئیس مرکز فناوری و نوآوری یزدتایــر در هفته نامه اطلاعات بورس، دلایل اصلی این امر در چند جمله نهفته اســت؛ دشواری در تخصیص ارز به صنعت تایــر برای واردات مواداولیه با توجه به کاهش فروش نفت و کاهش ذخایر ارزی کشور، افزایش ریســک و پر هزینه شدن انتقال وجه که سابق بر این به طور عمده از ترکیه و امــارات صورت می پذیرفت و در شــرایط پسا ماشــه با محدودیت های جدی در این خصوص مواجهیم.
افزایش نــرخ ارز و پیشی گرفتن نرخ تسعیر ارز نسبت به تورم که منجر به افزایش شدید ریالی قیمت تمام شده تایر میشود، افزایش هزینه های حمل و نقل دریایی و بیمه کشتیرانی بهدلیل اعمال تحریم های جدید علیه کشتیرانی جمهوری اسلامی و این که بر اساس اعلام بانک مرکزی نرخ تورم در شــهریورماه به ۴۵ درصد رسیده است.
پیشبینی ها حاکی از آن است که در ۶ ماهه دوم سال روند رشد نرخ تورم سرعت خواهد گرفت و این امر تایرسازان را به سمت افزایش نرخ تایر سوق میدهد که صدالبته با مخالفت های نهادهای حاکمیتی همچون سازمان حمایت مواجه خواهند شد.
احتمالا تا پایان سال جاری، تایرسازان برای فراهم کردن امکان حیات خود و تداوم تولید، مجبورند دو تا ســه بار درخواســت افزایش قیمت بدهند تا بلکه از تلاطم سهمگین تورم عقب نیفتند که البته در این مسیر با چالش های بسیاری مواجه خواهند شــد. اما نکته قابل تامل این که در هر صورت پیشبینی می شود در ســه ماهه پایانی سال، علاوه بر کاهش تولید و کاهش عرضه محصول به بازار، قیمت تایر در بازار آزاد رشد قابل ملاحظهای داشــته باشد؛ چه تایرسازان بتوانند نرخ مصوب خود را افزایش دهند و چه نتوانند.
بنابراین شکاف قیمــت بازار و نرخ های مصوب در پایان ســال، پدیدهای قابل انتظار است. مشکلات طرح شده در بالا از سویی دیگر موجب اجرای سیاست های انقباضی شرکت ها در بازسازی و نوســازی ماشین آلات می شــود و تامین قطعات یدکی بهویژه با منابع خارجی به سختی و بسیار پرهزینه صورت میگیرد؛ بنابراین با افت کارایی ماشین آلات تولید مواجه خواهیم بــود که تاثیر اول آن، افزایــش ضایعات تولید و محصول اســت.
در ۶ ماهه اول سال، صنعت تایر حداقل با ۷۰۰ میلیاردتومان ضایعات محصول و آمیزه لاستیکی و نیمه ساخته ها مواجه بوده است که پیشبینی می شود این عدد بهدلایل ذکرشــده، در ۶ ماهه دوم رشــد قابل ملاحظهای داشــته باشــد. افزایش هزینه هــای تامین نهاده هــای تولید و همچنین افزایــش ضایعات بهدلیل کهنسالی ماشینآلات و عدم امکان بهروزرسانی و نگهداری و تعمیرات نامســاعد، موجب افزایش قیمت تمام شــده محصول با رشــد قابل ملاحظه خواهد شد.
شاید به روال قبل برخی از تولیدکنندگان، راه برونرفت از بحران های پیش رو را کاهــش تولید بدانند که این خود نیز دردی بر آلام میافزاید؛ چنان که در حال حاضر شاهد این هستیم که ظرفیت تولید برخی شــرکت های تایرســازی به زیر ۳۰ درصد ظرفیت اسمی شــان رسیده اســت و با بحران بقا مواجه هستند.
با توجه بهریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک موجود، در شرایط پساماشه تنها راهی که کورســوی امیدی در ادامه کسبوکار در صنعت تایر ایجاد می کند، افزایــش بهرهوری تولید، کاهش ضایعات و دقت کردن به این امر مهم اســت که تایر کیلویی تولید می شود و حلقهای به فروش میرسد.
در این راستا بسیج و همدلی مدیران تامین، تولید، تکنولوژی و فنی شرکت ها با طلایهداری مدیران عامل، شاید موجب شود که در جبهه جنگ اقتصادی امروز، قدری از خاکریزهایمان که نتیجه سال ها تلاش مدیران و کارشناسان و کارگران زحمتکش بوده حفظ شود تا بلکه نشان ماشه ها از سرزمینمان روی برگرداند.
